معماری سبز یا معماری پایدار یکی از گرایش‌ها و رویکردهای نوین معماری است که در سال‌های اخیر مورد توجه عده زیادی از طراحان و معماران معاصر جهان قرار گرفته‌است. این معماری که برخاسته از مفاهیم توسعه پایدار می‌باشد در پی سازگاری و هماهنگی با محیط زیست یکی از نیازهای اساسی بشر در جهان کنونی است. هدف از ایجاد ساختمان‌های سبز بهبود یافتن آب و هوا، جلوگیری از اتلاف انرژی مصرف شده جهت سرمایش و گرمایش و جلوگیری از اثرات منفی ساخت و ساز بر محیط زیست است.

از پیشگامان جنبش معماری پایدار در دهه‌ی نود میلادی می‌توان جان راسکین، ویلیام موریس و ریچارد لتابی را نام برد. هدف از طراحی ساختمان‌های پایدار کاهش آسیب آن بر روی محیط از نظر انرژی و بهره‌ برداری از منابع طبیعی است. اگر در معماری مدرن فرم تابع عملکرد است،‌در معماری اقلیمی فرم تابع اقلیم است. بنابراین معماری اقلیمی از دهه نود میلادی عمدتا تحت عنوان معماری پایدار مطرح گردید. بنابر دایره‌المعارف بریتانیکا، دیدگاه معماری سبز به افزایش آگاهی محیط در دهه‌ی ۱۹۶۰ بر می‌گردد، به عنوان جنبش جوانان فعال اجتماعی که حومه‌ های شهری مشابه و شهر های پراکنده را زیر سئوال بردند. بسیاری از هوا خواهان افراطی در سازه‌ های چادری و گنبدهای ژئودزی برای احترام به فرهنگ بومیان آمریکایی و حداقل تاثیر نفی بر محیط‌ زیست زندگی کردند. در اوایل قرن بیستم،‌ معمار معروف فرانک لوید رایت معماری طبیعت‌گرایی را ترویج داد.

دوره اول از سال ۵۷-۴۷ : این دوره مصادف بود با اواخردوره‌ی مدرنیسم. از این دوره بود که جریان مدرنیست نیز یک گرایش تاریخی پیدا کرده بود. با کارهای نادر اردلان و کامران دیباکه درایران سعی در زنده کردن معماری ایران داشتند این روند در ایران نیز پیش می‌رفت. فعالیت میرمیران نیز در این دوره بی تاثیر از جریانات روز نبود. کارهای اونشا ن دهنده‌ی تاثیر پذیری  از معماری سنتی گذشته است. تاثیری که کارهای شهرسازی‌هایشان از شهرهای گذشته گرفتند را می‌توان در نوع محله بندی سنتی ایشان ویا ایجادگره‌ها در بین مسیرها ذکر کرد. میرمیران در این دوره در شرکت ذوب آهن ایران مسئول کارگاه معماری، واحد طراحی وشهرسازی بوده است وچندین شهر جدید را طراحی کرده است که شامل”پولاد شهر، زیراب و زرندنو” بوده است.

در طراحی این شهرها تنها منبع الهام میرمیران معماری کشور خودمان بوده بلکه از معماری جهان نیز تبعیت می‌کرده است تبعیتی که میرمیران در مدرسه پولاد شهر از کارهای موشه سفدی کرده حاکی از این مسئله می‌باشد و آنرا صورت‌ جعبه‌های هم شکل توسعه یابنده طراحی کرده است.

دوره دوم از سال ۶۷-۵۷: در این دوره کارهای میرمیران همزمان باانقلاب اسلامی در ایران که یکی از دستاوردهای آن رویکرد به سنت تاریخی، بومی گرایی و تأکید بر ارزشهای ایرانی-اسلامی بوده و همچنین همزمان با اوج پست مدرنیست درغرب که آن نیز توجه به سنت را اساسی می‌دانست بوده است.

هر ساختمان باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که نیاز آن به سوخت فسیلی به حداقل ممکن برسد. ضرورت پذیرفتن این اصل در عصرهای گذشته بدون هیچ شک و تردیدی با توجه به نحوه ساخت و سازها غیر قابل انکار می‌باشد و شاید تنها به سبب تنوع بسیار زیاد مصالح و فن آوری‌های جدید در دوران معاصر چنین اصلی در ساختمان‌ها به دست فراموشی سپرده شده است و این بار با استفاده از مصالح گوناگون ویا با ترکیب‌های مختلفی از آنها، ساختمان‌ها، محیط را با توجه به نیاز‌های کاربران تغییر می‌دهند .

اشاره به نظریه مجتمع زیستی نیز خالی از لطف نمی‌باشد، که از فراهم آوردن سر پناهی برای درامان ماندن در برابر سرما و یا ایجاد فضایی خنک برای سکونت افراد سرچشمه می‌گیرد ، به این دلیل و همچنین وجود عوامل دیگر مردمان ساختمان‌های خود را به خاطر مزایای متقابل فراوان در کنار یکدیگر بنا می‌کردند .

ساختمان‌هایی که در تعامل با اقلیم محلی و در تلاش برای کاهش وابستگی به سوخت فسیلی ساخته می‌شوند، نسبت به آپارتمان‌های عادی امروزی، حامل تجربیاتی منفرد و مجزا بوده و در نتیجه، به عنوان تلاش‌های نیمه کاره برای خلـق مــعـــماری سبــز مطــرح می‌شوند. بسیاری از این تجربیات نیز بیشتر حاصل کار و تلاش انفرادی بوده؛ و بنابراین روشن است به عنوان اصلی پایدار در طراحی‌ها و ساخت و سازهای جامعه امروز لحاظ نمی‌گردد.

از دیگر اصول معماری سبز (پایدار) کار با اقلیم است‌، ساختمان‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که قادر به استفاده از اقلیم و منابع انرژی محلی باشند . شکل و نحوه استقرار ساختمان و محل قرار‌گیری فضاهای داخلی آن می‌توانند به گــونــه‌ای باشد که موجب ارتقاع سطح آسایش درون ساختمان گردد و در عین حال از طریق عایق بندی صحیح سازه ، موجبات کاهش مصرف سوخت فسیلی پدید آید.

این دو فرآیند مذکور ناگزیر دارای هم پوشانی و نقاط مشترک فراوان می‌باشند . پیش از گسترش همه جانبه مصرف سوخت فسیلی ، چوب منبع اصلی انرژی به حساب می‌آمد که هنوز هم حدود ۱۵ درصد از انرژی امروز را نیز تأمین می‌کند. هنگامی که چوب کمیاب و نایاب شد برای بسیاری از مردم امری طبیعی بود که در راستای کاهش نیاز به چوب ، برای تولید گرما از گرمای خورشید کمک بگیرند.

شهرهای یونانی همچون «پیرنه» مکان شهر را به گونه‌ای تغییر دادند که از ورود سیل به شهر جلوگیری شود، و شبکه ای مستطیل شکل با خیابانهای شرقی ـ غربی  را احداث نمودند که به ساختمان‌ها اجازه جهت‌گیری به سمت جنوب و استفاده از نور مطلوب خورشید را می‌داد. رومی‌ها نیز پیروی از اصول طراحی خورشیدی را با آموختن از تجربیات یونان ادامه دادند ؛ اما آنها پنجره‌های شفاف که  اختراع قرن اول پس از میلاد بود را نیز برای افزایش گرمای بدست آمده بکار گرفتند، با افزایش کمبود چوب به عنوان سوخت، استفاده از نمای رو به جنوب در ساخت منازل ثروتــمـنـدان و هـمـچنین حمام‌های  عـمومی شهـر نیز مـتـداول شــد.

سنت طراحی با توجه به اقـلـیـم بـرای ایجاد آسایش درون ساختمان به قوانین گرمایش محدود نمی‌شد بلکه در بسیاری از اقـلـیــم‌ها معماران ملزم به طـراحـی فـضایی خنک برای پدید آوردن شرایطی مطلوب در داخل ساختمان بود. راه حل معــمول درعـصـر حاضر، یعنی استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع هوا ، تنها فرآیندی ناکار آمد در تقابل با اقلیم به شمار می‌رود و در عین حال همراه باعث مصرف زیاد انرژی می‌باشد ، که حتی به هنگام ارزانی و فراوانی انرژی به دلیل آلودگی حاصل از آن امری اشتباه بشمار می‌آید.

هر ساختمان باید به گونه‌ای طراحی شود که استفاده از منابع جدید را به حداقل برساند و   در پایان عمر مفید خود، منبعی برای ایجاد سازه‌های دیگر بوجود بیاورد .

گر چه جهت گیری این اصل، همچون سایر اصول اشاره شده به سوی ساختمان‌های جدید است، ولی باید یادآور شد که اغلب منابع موجود در جهان در محیط مصنوع فعلی بکارگرفته شده‌ان و ترمیم و ارتقاء وضعیت ساختمان‌های فعلی برای کاهش  اثرات زیست محیطی، امری است که از اهمیتی برابر با خلق سازه‌های جدید برخوردار است. این نکته را نیز باید مورد  توجه قرار داد که تعداد منابع کافی برای خلق محیط‌های مصنوع در جهان وجود ندارند که بتوان برای بازسازی هر نسل از ساختمان‌ها، مقداری جدید از آنها را مورد استفاده قرار داد‌. این استفاده مجدد می‌تواند در مسیر استفاده از مصالح بازیافت شده  یا فضاهای بازیافت شده شکل بگیرد، بازیافت ساختمان‌ها و عناصر درون آنها بخشی از تاریخ معماری است .

صومعه سانتا الباس که در سالهای ۱۰۷۷ و ۱۱۱۵ میلادی بازسازی گردیده‌، از آجرهای خرابه‌های یک ساختمان رومی در نزدیکی خود استفاده نمود. چارچوب‌های چوبی که در قرون وسطی به کار گرفته شدند قطعاتی چوبی بودند که بریده و در کارگاه نجاری به یکدیگر وصل شده و کد گذاری می‌شدند و آنگاه از هم جدا شده و به ساختمان‌ها انتقال داده می‌شدند. استفاده از این روش بدین معنی بود که در صورت لزوم می‌توان بخشهایی از ساختمان قرون وسطایی را جا به جا نموده ؛ حتی امروزه نیز می‌توان آنها را به مکانی دیگر منتقل کرد . گاهی اوقات کل سازه  ساختمان به منظور بنا کردن ساختمانی جدید جابجا می‌گردید.

برای مثال در هنگام ساخت موزه ویکتوریا و آلبرت در لندن،  به ساختمان قبلی موجود در سایت دیگر نیازی  نبود و در سال ۱۸۶۵ پیشنهاد واگذاری این ساختمان فلزی به مسئولان محلی شمال، شرق و جنوب لندن با هدف برپایی یک موزه محلی در مکانی جدید ارائه گردید. مسئولان شرق لندن این پیشنهاد را پذیرفتند و ساختمان این موزه محلی در ۱۸۷۲ تکمیل گردید که امروزه این مکان به موزه کودکان بدل گردیده است.

در اغلب مواردی که دسترسی به منابع جدید به حداقل می‌رسد روش‌هایی کشف می‌شوند که با آن‌ها می‌توان ساختمان‌هایی که برای یک منظور ساخته شده‌اند برای مقاصد دیگر استفاده شوند، با این حال بعضی تغییرات ضروری می‌توانند باعث تغییر شکل اصلی سازه یا ساختمان شود.

این موضوع برای کسانی که علاقمند به حفاظت و نگهداری دائمی از ساختمان‌ها هستند یک فاجعه به حساب می‌آید و این سوال در ذهن نقش می‌بندد که آیا یک ساختمان به این علت که زمانی دارای کاربری ارزشمندی بوده است باید همواره بدون تغییر باقی بماند یا باید برای حفظ بازدهی و کارایی تغییرات الزامی را در آن انجام داد؟

یک فرآیند سبز ممکن است در بررسی این موضوع قضاوت را تنها براساس منابع موجود ممکن بداند. اگر منابع مورد نیاز برای تغییر یک ساختمان کمتر از منابع مورد نیاز برای تخریب و بازسازی آن باشد باید از این تغییرات استقبال نمود. با این وجود این موضوع باعث عدم احترام و بزرگداشت اهمیت تاریخی سازه نمی‌شود. به علاوه ممکن است این سازه ها دارای ارزش دیگری نیز باشند که توجه به آن ها الزامی است. این مشکلات در تغییر ساختمان‌های موجود به منظور آماده ساختن آنها برای هماهنگی با نیازهای جدید بخصوص در مورد بهبود وضعیت ساختمان از لحاظ عملکرد و کارایی که ممکن است به تغییر ظاهر آن منجر شود با تناقض و تضادهای بیشتری آشکار می شود.

تغییر در بعضی از ساختمان‌های قدیمی برای کاربردی‌های جدید می‌تواند هزینه‌ها و مشکلات خاصی را با خود همراه داشته باشد. با این حال مزایای حاصل از استفاده مجدد از این ساختمان‌های بزرگ در کنار یکدیگر و درون یک محیط شهری می‌تواند بر این مشکلات و هزینه ها غلبه نماید.

نوسازی ساختمان‌ها ی موجود در شهرهای بزرگ و کوچک همچنین می‌تواند موجب حفاظت از منابع مورد استفاده جهت تخریب و بازسازی ساختمان و بدین ترتیب جلوگیری از تخریب جامعه شود.

معماری سبز به تمامی افرادی که از ساختمان استفاده می کنند احترام می گذارد. به نظر می‌رسد که این اصل ارتباط اندکی با آلودگی ناشی از تغییرات اقلیم جهانی و تخریب لایه ازن داشته باشد . اما فرآیند سبز از معماری که شامل احترام برای تمامی منابع مشترک در ساخت یک ساختمان کامل هستند انسان را از این مجموعه خارج نمی‌نماید. تمام ساختمان‌ها توسط انسان ها ساخته می‌شوند اما در بعضی از سازه‌ها حقیقت حضور انسان محترم شمرده می‌شود، در حالی که در برخی دیگر تلاش برای رد ابعاد انسانی در فرآیند ساخت مشاهده می‌شود.

در ژاپن تعدادی روبات نقش انسان را در ایجاد و طراحی ساختمان‌ها بر عهده گرفته‌اند، اما برای یک روبات کارآیی مؤثر در مورد پروژه، شامل اجرای یک وظـیـفـه خـاص مــی‌باشد که می‌تواند آن را به دفعات تکرار کرد. اما در مقیاسی متفاوت یک انسان به عنوان معمار همچنان می‌تواند بر مهارت خود بر انجام تعداد بسیاری از کارهای نامرتبط اعتماد کند.

احترام بیشتر به نیازهای انسانی و نیروی کار، می‌تواند در دو مسیر مجزا مورد توجه قرار گیرد. برای یک ساختمان ساز حرفه ای توجه به این نکـته ضرورت دارد که ایمنی و سلامت مصالح و فرآیند‌های شکل دهنده ساختمان به همان میزان که برای کارگران و یا استفاده کنندگان آن مهم است برای کل جامعه بشری نیز از اهـمـیت بـســزایی بـرخوردار می‌باشد. معماران به تدریج از وجود سم‌های مختلف در سایت‌های ساختمانی آگاه شده‌اند و به تازگی استفاده از مواد عایـق دارای انواع CFC  و یا استفاده از سایر مصالح خطرناک در ساختمان ممنوع شده است.

شکل دیگر مشارکت انسانی که نیازمند توجه است، اشتراک و دخالت مثبت کاربران در فرآیند طراحی و ساخت است، که چنانچه به طور موثر بکار گرفته نشود یک منبع کارا و مفید به هدر رفته است. تعداد زیادی از ساختمان‌ها از این انرژی بهره برده‌اند و نتایج حاصل از آن نیز موجب رضایت در خلـق ساختمان‌های بزرگ شده است.

هر ساختمان باید زمین را به گونه‌ای آرام و سبک لمس کند. معمار استرالیایی گلن مورکات این جمله عجیب را بیان می‌کند که: ساختمان باید زمین را به گونه‌ای آرام و سبک لمس  کند. این گفته یک ویژگی از تعامل میان ساختمان و سایت آن را در خود دارد که برای فرآیند سبز امری ضروری است و البته دارای ویژگی‌های گسترده‌تری نیز می‌باشد. ساختمانی که انرژی را حریصانه مصرف می‌کند آلودگی تولید می‌کند و با مصرف کنندگان و کاربران خویش بیگانه است در نتیجه هرگز زمین را به گونه ای آرام و سبک لمس نمی‌کند.

تفسیری صریح‌تر از این گفته چنین است که نـمی‌توان هر ساختمان را از درون سایت ساخته شده در آن خارج نمود و شرایط قبل از ایجاد ساختمان را دوباره در سایت احیا کرد. این نوع ارتباط با سایت در سکونت‌گاه‌های سنتی اعراب بادیه نشین دیده می‌شود؛ سبکی و آرامش موجود در میان آن‌ها در لمس زمین فقط در جابجایی خانه ایشان نهفته نبود، بلکه شامل مصالح مورد استفاده ایشان و دارایی هایی که با خود حمل می‌کردند نیز می‌گردید. سیاه چادر اعراب بادیه نشین از پشم بزها ، گوسفندان و شتران ایشان تولید  می‌شد، هنگامی که این چادر ها برپا می‌گردید با ایجاد سطح مقطع بسیار کارا از لحاظ ایرودینامیکی از تخریب آن در بادهای شدید جلوگیری می‌شد؛ چادر با طنابهای بلند در جای خود نگهداری و تیرهای چوبی بسیار اندکی در آن بکار گرفته می‌شد چرا که چوب در صحرا منبعی بسیار کمیاب بحساب می‌آمد.

در حالی که در جوامع شهری، زندگی بومی و سنتی خود را برای یکجا نشینی ترک کرده‌اند و معماران وارد عرصه طراحی شده‌اند، هنوز نیز برای ایجاد نمایشگاه‌های مختلف و دیگر فعالیت‌های فرهنگی نیازی مستمر به سازه‌های موقت وجود دارد. این قبیل سازه‌ها اغلب، شکل چادر بادیه نشینان را بخود می‌گیرد . طراحی صورت گرفته توسط معماران هلندی برای فستیوال ۸۶ در سونسبیک ، این سازه برای حفاظت از مجسمه های شکستنی واقع در خارج ساختمان طراحی شده بود و به علاوه بادی به گونه‌ای طراحی می‌شد که به چشم نیاید. دراین سازه از چهارنوع مصالح یعنی بتن پیش ساخته برای پی‌ها ، شیشه‌های شفاف برای دیوارها و سقف فولاد برای خرپاها و اتصالات و سیلیکون رزینی برای اتصال صفحات شیشه به یکدیگر استفاده شد. باله‌های شیشه‌ای نیز به دیوارهای شیشه‌ای چسبانده شده بودند تا صلبیت بیشتری را ایجاد کند و همچنین مکانی را برای اتصال خرپاهای فلزی سبک حامل سقف شیشه‌ای فراهم نماید. کف ساختمان زمین عادی بود و برای جلوگیری از گل شدن فقط با چوب پوشانده شده بود. پس از پایان فستیوال این ساختمان دوباره از یکدیگر جدا گردید و پی آن نیز از محل خارج و خاک برداشته شده به جای خود بازگردانیده شد؛ بدین ترتیب زمین سایت بدون هیچ تغییری به وضعیت پیش از برگزاری فستیوال بازگشت. این ساختمان را می‌توان برای استفاده در هر نمایشگاه یا فستیوال دیگر به کار گرفت و یا اعضای آن را می‌توان درهر سازه دیگر مورد استفاده قرار داد.

تمامی اصول سبز، نیازمند مشارکت در روندی کل گرا برای ساخت محیط مصنوع هستند.یافتن ساختمان‌هایی که تمام اصول معماری سبز را خود داشته باشند کار ساده‌ای نیست. چرا که معماری سبز هنوز بطور کامل شناخته نشده است. یک معماری سبز باید بیش از یک ساختمان منفرد قطعه خود را شامل شود و باید شامل یک شکل پایدار از محیط شهری باشد. شهر، موجودی فراتر از مجموعه ساختمان‌هاست؛ در حقیقت آن را می‌توان بصورت مجموعه‌ای از سامانه‌های در حال تعامل دید – سامانه‌هایی برای زیستن و تفریح – که بصورت شکل‌های ساخته شده دارای کالبد می‌باشند و با نگاهـی دقـیـق بـه ایـن سامانه‌ها اســت کـــه می‌توانیـــم چهــــره شهـــر آیــنده را تـرسـیـم نـمایـیـم.

«باغ خلیج»  (Gardens by the Bay) پارکی واقع در محدوده مرکزی سنگاپور است که از سه باغ منحصربفرد آبی تشکیل شده است: «باغ خلیج جنوبی» (Bay South Garden)، «باغ خلیج شرقی» (Bay East Garden ) و «باغ خلیج مرکزی»  (Bay Central Garden)طراحی فضای سبز در این مجموعه منحصربفرد به شکلی کاملاً متفاوت انجام شده است. مساحت این مجموعه ۱۱ میلیون فوت مربع (برابر با ۱ میلیون مترمربع) است، یعنی این پارک مساحتی تقریباً برابر با وسعت ۲۵۰ زمین مخصوص فوتبال آمریکایی دارد. هدف از ساخت چنین مجموعه‌ی عظیمی در سنگاپور مقابله با تاثیر جزایر گرمایی است. طراحان تلاش کرده‌اند که در دل شهری امروزی از اصول طراحی باغ‌های گیاه‌شناسی تبعیت کنند.

هریک از این ساختمان‌ها دارای پنل‌های خورشیدی هستند تا انرژی را برای استفاده در شب ذخیره کنند. اما اهمیت پوشش گیاهی در مناطق شهری به این دلیل است که آن‌ها هم هوا را خنک می‌کنند و هم اینکه سایه ایجاد می‌کنند. در مجموع کاشت گیاهان در شهر باعث بهبود کیفیت هوا و افزایش نفوذ پذیری خاک می‌شود. به تازگی مقاله‌ای در مجله علوم محیط‌زیست و تکنولوژی چاپ شده که نشان می‌دهد علف‌ها، پاپیتال‌ها و سایر گونه‌های گیاهی سازگار با محیط‌های شهری این قابلیت را دارند که نیتروژن دی‌اکسید و ذرات‌معلق هوا را بین ۴۰ تا ۶۰ درصد کاهش دهند. هر دوی این مواد از آلاینده‌هایی هستند که به شدت برای سلامت انسان مضر هستند. ساخت باغ‌هایی چنین مدرن نیز دقیقاً در راستای کنترل تاثیرات سوء و ایجاد محیطی سالم‌تر برای زندگی شهروندان است.

جزیره‌ی گرمایی پدیده‌ای است که اغلب در مناطق شهری رخ می‌دهد و دلیل آن هم جذب حرارت و گرما به وسیله‌ی پیاده‌روها، سطوح آسفالت، بتون و ماشین‌ها است. فناوری‌های مدرن زیست‌محیطی در تلاش هستند تا از تاثیر این پدیده در شهرهای امروزی بکاهند.

«رایش‌تاگ»  (Reichstag Building) ساختمان پارلمان آلمان است که در سال ۱۹۹۹ م. (۱۳۷۸ ه.ش.) آن را بازسازی کردند. در همین سال یک گنبد شیشه‌ای به این ساختمان اضافه شد تا با انعکاس نور خورشید در طول روز، عملاً نور کافی برای روشنایی تالار اصلی فراهم شود. یکی از مزایای این گنبد استفاده کمتر از نورهای مصنوعی است.

در ضمن این ساختمان یک سیستم لوله‌کشی کاملاً منحصربفرد دارد که آب باران را جمع‌آوری و از آن برای مصارف گوناگون استفاده می‌کنند. این بنا را معمار انگلیسی «نورمن فاستر»  (Norman Foster) طراحی کرده است. این بنای نوسازی شده هم‌اکنون به عنوان یکی از جاذبه‌های توریستی شهر برلین شناخته می‌شود. مساله ذخیره انرژی در این بنا را نیز نبایستی نادیده گرفت. گنبد شیشه‌ای تازه‌ساز نه تنها باعث انعکاس نور می‌شود بلکه حتی باعث می‌شود که هوای گرم از ساختمان به راحتی خارج شود. در کنار همه‌ی این مزیت‌ها این نکته را هم به خاطر داشته باشید که ساختمان، برق تولیدی خود را از روغن‌های گیاهی تصفیه شده تامین می‌کند.

گنبد شیشه‌ای تازه‌ساز باعث می‌شود که ساختمان نورگیری خوبی داشته باشد و در ضمن گرما به راحتی خارج شود. ضمناً معماری این بنا به شکلی است که می‌توان از انرژی ژئوترمال (انرژی مازادی که از حرارت داخل زمین ناشی می‌شود و معمولاً توسط یک سیال به سطح انتقال داده می‌شود) نیز استفاده کرد. تحت کلیه این شرایط میزان انتشار گاز کربن‌دی‌اکسید از این مجموعه در حدود ۹۴ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. لازم به ذکر است که ساختمان‌های سبز یا ساختمان‌هایی که بر اساس اصول زیست‌محیطی طراحی شده‌اند، معمولاً مزایای بیشماری دارند. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، مصرف آب کمتر و اصولی‌تر، کاهش مصرف مواد سمی و خطرناک، بهبود کیفیت هوا و آسودگی در برابر گرما.

استفاده از گنبدهای شیشه‌ای دو یا چند جداره که میزان هدررفت انرژی از آنها اندک باشد، یکی از راهکارهایی است که منجر به استفاده کمتر از نور مصنوعی و طبیعتاً صرفه‌جویی در مصرف برق خصوصاً در ساختمانهای قدیمی می‌شود.

دولت آمریکا تمامی ساختمانهای جدید فدرال را موظف به تبعیت از اصول «هیئت ساختمان‌سازی سبز»  (U.S. Green Building Council)  کرده است. این هیئت نیز برای کلیه ساختمانهای فدرال کسب حداکثر امتیاز را اجباری کرده. امتیازات این هیئت به ۴ دسته تقسیم می‌شود که عبارت است از: قابل تایید، مجوز نقره، مجوز طلای زرد و در نهایت مجوز طلای سفید یا پلاتین. این ۴ طبقه‌بندی دقیقاً بر اساس تبعیت مجموعه از یکسری فاکتورهای مختلف تعریف شده‌اند. از فاکتورهای مهمی که می‌توانند رتبه یک مجموعه را افزایش یا کاهش دهند می‌توان به این موارد اشاره کرد: تبعیت از اصول توسعه‌ی پایدار، ذخیره‌ی آب، کارآیی انرژی و انتخاب نوع مصالح. هیئت ساختمان‌سازی سبز ظرف سال‌های اخیر تغییرات عمده‌ای را در عرصه‌ی فناوری‌های مدرن منطبق با اصول زیست‌محیطی پایه‌گذاری کرده است. به عنوان مثال قرار است که بسیاری از صنایع شیمیایی و پلاستیکی به دلیل عدم سازگاری با استانداردهای محیط‌زیست کلاً از دستور کار این مجموعه خارج شوند. عدم استفاده از لوله‌ی PVC یکی از این موارد است.

خانه‌ی متحرک نیویورک بر روی یک شناور بنا شده است.

خانه‌ی متحرک نیویورک که از آن با نام «کشتی علم»  (Science Barge) هم یاد می‌شود در واقع یک کلاس درس آموزشی و یک خانه‌ی سبز منطبق با اصول زیست‌محیطی است که منطبق با ضوابط هیئت ساختمان‌سازی سبز تجهیز و سازماندهی شده است. سوخت لازم برای این مجموعه از نور خورشید، باد و سوخت‌های بیولوژیکی تامین می‌شود. این بنا در سال ۲۰۰۷ م. (۱۳۸۶ ه.ش.) ساخته شده و به واسطه طراحی منحصربفردش در عمل هیچ گاز دی‌اکسید کربنی از آن به خارج منتشر نمی‌شود. برای رشد و نمو گیاهان این مجموعه از سیستم آبدهی خاصی استفاده می‌شود که در آن گیاهان به جای آنکه مواد مغذی و ضروری را از خاک بگیرند آنها را از آب می‌گیرند. هدف از این سیستم آب‌دهی، حفاظت از منابع طبیعی و در عین حال سازگاری هرچه بیشتر با محیط‌های شهری است چرا که در شهرها یا اصلاً خاکی برای رشد و نمو وجود ندارد و یا اگر هم باشد به هیچ‌وجه خاک سالمی نیست. آب لازم برای آبیاری گیاهان این مجموعه هم یا از آب باران تامین می‌شود یا از آب تصفیه شده رودخانه؛ ضمناً کاربرد آفت‌کش‌ها به هیچ وجه در این میان جایی ندارد. هر ساله هزاران دانش‌آموز و حتی افراد عادی از این مجموعه‌ی زیست‌محیطی دیدن می‌کنند.

جمع‌آوری آب باران،  تولید برق از منابع گیاهی، استفاده از انرژی زمین‌گرمایی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، مصرف آب کمتر و اصولی‌تر، کاهش مصرف مواد سمی و خطرناک، بهبود کیفیت هوا و آسودگی در برابر گرما همه از جمله فاکتورهایی هستند که در ساختمان‌های سبز مدرن جایگاه ویژه‌ای دارند.

تاکنون برای خانه‌سازی منطبق با اصول زیست‌محیطی هیچ نوع استاندارد رسمی و مشخصی در سطح بین‌المللی پیشنهاد نشده است. البته بسیاری از کشورها در حال حاضر ضوابط و استانداردهای خاص خود را در این زمینه دارند اما در مجموع یک استاندارد رسمی بین‌المللی هنوز آن‌طور که باید و شاید تعریف نشده است. اگر نگوییم هزار، قطعاً صدها نمونه از بناهای زیست‌محیطی در دنیا ساخته شده‌اند. یک نمونه از این بناهای موفق یک شهرک در دانمارک است که نه‌تنها در این کشور بی‌نظیر است بلکه حتی شاید در جهان هم منحصربفرد باشد. طراحی این مجموعه برعهده گروه «بیجارکه اینگلز»  (Bjarke Ingles Group) بوده است.

پشت‌بام‌های سبز این شهرک می‌تواند باعث انعکاس امواج مضر خورشید و خنک شدن هرچه بیشتر محیط شود. این شهرک در حومه شهر واقع شده و برای دسترسی به آن تنها ۱۰ دقیقه زمان کافی است تا یک مسافر بتواند از شهر کپنهاک خود را به این مجموعه برساند. این شهرک عظیم ۵۰۰ واحدی یک مجتمع بزرگ تجاری را نیز در خود جای داده است. از آنجا که ساکنان می‌توانند کلیه خریدهای خود را از این محل انجام دهند لذا از میزان مصرف بنزین نیز به شدت کاسته شده است. شهرک در سال ۲۰۱۰ م. (۱۳۸۹ ه.ش.) رسماً افتتاح شد. در این شهرک ۱۸ هزار فوت مربع (برابر با ۱۷۰۰ متر مربع) پشت‌بام سبز تعبیه شده که می‌تواند باعث انعکاس امواج مضر خورشید و خنک شدن هرچه بیشتر محیط شود. در کشورهای مدرن و پیشرفته اکنون به هیچ‌وجه پشت‌بام‌های قیراندود یا پشت‌بام‌های ایزوگام توصیه نمی‌شوند چرا که همین سطوح گسترده بر فراز بناها سبب شدت بخشیدن به پدیده‌ی اثر جزیره گرمایی می‌شوند. جالب است بدانید که تنها به همین واسطه است که درجه-حرارت شهرها در بیشتر فصول سال به راحتی چند درجه سیلسیوس افزایش پیدا می‌کند. استانداردهای زیست‌محیطی ساخت بنا هم‌اکنون حامی تجهیز پشت‌بام‌های سبز هستند، پشت‌بام‌هایی که علاوه بر زیبایی بر کیفیت میکروکلیما نیز تاثیرگذارند.

در کشورهای مدرن و پیشرفته اکنون به هیچ‌وجه پشت‌بام‌های قیراندود یا پشت‌بام‌های ایزوگام توصیه نمی‌شوند چرا که این سطوح گسترده بر فراز بناها سبب شدت بخشیدن به پدیده اثر جزیره گرمایی می‌شوند.

«عمارت مجلل خورشید و ماه»  (Sun-Moon Mansion) در چین یکی از بزرگترین بناها در سطح جهان است که می‌تواند از نور خورشید، انرژی تولید کند. این مجموعه توسط مهندس معروف چینی «مینگ هوانگ»  (Ming Huang)  طراحی و ساخته شده است. مینگ هوانگ یکی از اعضاء پارلمان چین است که در این کشور از او به نام پادشاه خورشید یاد می‌شود. شرکت وی نیز یکی از معتبرترین شرکتهایی است که در زمینه استفاده از انرژی خورشیدی فعالیت می‌کند.

عمارت خورشید و ماه در چین یکی از بزرگترین بناها در سطح جهان است که می‌تواند از نور خورشید، انرژی تولید کند.

مطالعات نشان می‌دهد که پیاده‌سازی تکنیک‌های ایزولاسیون در محوطه‌ای به مساحت ۷۵ هزار متر مربع سبب خواهد شد که این مجموعه‌ی عظیم بتواند ۳۰ درصد بیشتر از سطح استاندارد ملی در مصرف انرژی صرفه‌جویی نماید. کشور چین در حال حاضر تنها ۹ درصد از میزان انرژی لازم خود را از منابع تجدیدپذیر تامین می‌کند. اما قرار است که تا سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۹۹ ه.ش.)  این رقم به ۱۵ درصد افزایش پیدا کند.

دهکده اکولوژیکی لندن به راستی برازنده نام یک دهکده زیست‌محیطی است. افزایش کیفیت حیات و حس مسئولیت‌پذیری جمعی از موارد کلیدی هستند که در دهکده اکولوژیکی «بد- زد»  (Bed ZED)  لندن بکار بسته شده‌اند. این جامعه کوچک مدنی که در سال ۲۰۰۲ (۱۳۸۱ ه.ش.) توسط یک شرکت خصوصی ساخته شد، در حقیقت اولین نمونه از این دست کاربری در کشور انگلستان است. در این دهکده صدها خانه و دفاتر اداری برای صدها کارمند وجود دارد. طراحان این مجموعه استفاده‌ی گسترده از پشت‌بام‌های سبز، مصالح بازیافتی ساختمانی، ایزولاسیون کارآمد، پانل‌های خورشیدی، تکنیک‌های پیشرفته بازیافت و کاهش مسافرتهای بین شهری را در دستور کار خود قرار داده‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن است که این مجموعه توانسته تا ۵۰ درصد از میزان انتشار گاز کربن‌دی‌اکسید (مهمترین گاز گلخانه‌ای شناخته شده) بکاهد.

در این دهکده صدها خانه و دفتر اداری برای صدها کارمند وجود دارد.

درخت هوایی نام یکی از بناهای مشهور در شهر مادرید است که هدف از ساخت آن تولید انرژی و اکسیژن بیشتر عنوان شده است. این بنا را شاید بتوان نوعی باغ خودمحور توصیف کرد که مصالح بکار رفته در آن همگی بازیافتی هستند. درختانی که در این مجموعه کاشته شده‌اند در تابستان جلوه‌ای بی‌نظیر به این مجموعه می‌دهند. نصب پانل‌های خورشیدی در قسمت فوقانی تاج پوشش درختان یکی از تدابیر طراحان این مجموعه برای تولید برق است. درختان این مجموعه در سال ۲۰۰۷ م. (۱۳۸۶ ه.ش.) کاشته شده‌اند و هم‌اکنون سایه آنها یکی از دیدنی‌ترین جلوه‌های زیست‌محیطی را در این شهر بوجود آورده است.

درختانی که در این مجموعه کاشته شده‌اند در تابستان جلوه‌ای بی‌نظیر به این مجموعه می‌دهند. تولید انرژی و استفاده از مواد بازیافتی یکی از مهمترین اصولی است که در باغ‌های خودمحور مدرن شهری مدنظر قرار می‌گیرد.

این برج که در جنوب شرقی ابوظبی واقع است در حقیقت جزئی از طرح شهرسازی امارات برای این ناحیه بوده است. «کمپانی انرژی»  (Energy Company) ابوظبی این بنا را با سرمایه‌گذاری بخش دولتی ساخته است. معمار بریتانیایی بنای برج بادی، آقای فاستر و همکارانش هدفشان ساخت مجموعه‌ای بوده که ۱۰۰ درصد انرژی خود را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تامین نماید و در آن میزان تولید مواد زائد در عمل به صفر برسد.

هدف از برج بادی مجموعه‌ای بوده که ۱۰۰ درصد انرژی خود را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تامین نماید.

بخشی از «دانشگاه نورث‌اومریا»  (Northumbira University) انگلستان به نام کمپ شرقی خوانده می‌شود. این کمپ خاستگاه یکی از نخستین بناهای اروپا است که بر اساس استانداردهای زیست‌محیطی ساخته شده است. پس از آنکه پروتکل کیوتو در سال ۱۹۹۷ م. (۱۳۷۶ ه.ش.) کاهش گازهای گلخانه‌ای و مبارزه با تغییرات جوی را الزامی دانست، دست اندرکاران این پروژه شروع به ساخت پردیسی متفاوت کردند. این مجموعه در سال ۲۰۰۷ م. (۱۳۸۶ ه.ش.) تکمیل شد و در حال حاضر خوابگاه بیش از ۹ هزار دانشجو است. در سال ۲۰۱۱ این ساختمان به دلیل کاهش تولید گاز دی‌اکسید کربن موفق به دریافت جایزه‌ای تحت همین عنوان شد.

این مجموعه در حال حاضر خوابگاه بیش از ۹ هزار دانشجو است. یکی از راهکارهای موفق برای پیاده‌سازی طرحهای زیست‌محیطی از جمله ساختمانهای سبز، استفاده از فضای دانشگاه و کمپ‌های دانشگاهی است.

ایالت «وینتلز (Wintles)  ««شروپ شایر» (Shropshire)  انگلستان ظاهراً حومه‌ای در سطح متوسط است اما خانه‌هایی که در اینجا ساخته شده‌اند را بایستی جزء خانه‌هایی با کارآیی انرژی فوق‌العاده به حساب آورد. خانه‌های ویلایی، آپارتمان‌ها و سایر واحدهای مسکونی به تنهایی توانسته‌اند ۳۰ درصد از میزان انتشار گاز گلخانه‌ای دی‌اکسید کربن این کشور بکاهند. دولت نیز به شدت سکونت در چنین بناهایی را مورد تشویق و ترغیب قرار داده است. انگلستان روز به روز بر ساخت چنین بناهایی بیشتر از قبل تاکید می‌کند چرا که طبق قانون کنترل کیفیت هوا که در سال ۲۰۰۵ م. (۱۳۸۴ ه.ش.) به تصویب رسید، کلیه کشورهای عضو اتحادیه اروپا موظف هستند که تا سال ۲۰۲۰ م. (۱۳۹۹ ه.ش.) حداقل ۲۰ درصد از میزان آلودگی هوا در کشورهای خود بکاهند.

خانه‌هایی که در این دهکده‌ی زیبا ساخته شده‌اند را باید جزء خانه‌هایی با کارآیی انرژی فوق‌العاده به حساب آورد.